Partaide edo elkargo batek galdeginik, mendi diagnostika egiteko gaitasuna badu Euskal Herriko Laborantza Ganbarak.
Gure metedologiari esker gure ahalak anitzak dira :
– lurralde baten egoera aztertzea,
– tokiko eragileak mintzatzea,
– azterketa leku gainean eraman eta bildu datuak ikertzea,
– mendi kudeatze aholkuak finkatzea eta mendiko laborantza garatzeko proposemenak egitea.
Garazi mendialdeko laborantzak aldaketa handiak ezagutu ditu azken 20 urte hauetan. Laborantza egoerak hainbat ondorio izan ditu hala nola, etxalde kopuruaren apaltzea, etxaldeen handitzea eta laborantzaren intentsifikazioa.
Tendentzia hauen gatik, bortua gero eta gutiago erabiltzen da Euskal Herriko ohizko hazkuntza sistemetan (ardi esnadun eta haragitako behi hazkuntzetan). Ttipitze horrekin batean, turismoa eta aisialdiak garatzen ari dira euskal mendietan, mendiguneak garbiak atxikiak baitira.
Mendiaren erabilpena anitza dela eta, Garaziko mendi sindikatak kudeatzen duen eremua aztertuko duen diagnostiko baten obratzea erabaki du 2011an. Euskal Herriko Laborantza Ganbararekin lan egitea erabaki du sindikatak, 2 urteko ikerketa.
Euskal Herriko Laborantza Ganbarak diagnostikoa 2014an itzuli du eta barnean dauka : Garaziko mendiko laborantzaren egoera osoa, sindikataren meneko diren eremu desberdin bakotxarentzat kudeatze aholkuak eta mendiko laborantza garatzeko proposemenak.
2018an, Euskal Herriko Laborantza Ganbarak Itsasu, Ezpeleta eta Ainhoa herriak lagundu ditu Mondarain mendigune osoko mendi diagnostika egiten. Lan horren % 70-a Akitania Berriak finantzatu zuen. Gainerateko % 30-a Itsasu, Ezpeleta eta Ainhoa, mendiguneko hiru herriek beren gain hartu zuten.
Mendi diagnostika honeri esker, mendiko bazka-baliabideen eta artzain-praktiken egoera egin zen, mendia hobeki kudeatzeko hobekuntza-pistak atxemaiteko.
Mendigune horretan, gizakiaren eta mendiaren arteko bizikidetza orekatuak paisaia dibertsifikatuak sortu ditu. Artzaingoa haren egile nagusia da. Aniztasun hori preziatzen dute herritarrek, eremu horien aisialdi erabilerak erakusten duen bezala. Mendia manera anitzetan erabiltzen den testuinguru honetan, hautetsiak eta artzainak ondoko errealitate hauetaz arranguratzen hasiak dira : artzainen kopurua guttitzea (herri horietako etxalde kopurua guttituz doa ere bai), gune batzuen sasitzea, artzain-praktika berrien agertzea eta Betizu basatien presentziak.Nola hobeki erabili mendia ? Nola iraunarazi bihar artzaingoa ?
Lurralde hortako artzaingoaren egoera aztertzaz gain, mendi diagnostikak kudeaketa-proposamenak eskaintzen ditu.
Gaur egun, mendigunearen barne-araudia aztertzen dituzte 3 herrietako hautetsiek.
Artzainekin izan trukaketan, Betizuen kasua aipatu da, behien kudeaketaz iritziak eta pertzepzioak eskuratzeko (petentatuak ala ez). Betizu jarraipen batzordea ere egin da.
Informazio gehiago nahi izanez gero, jarri harremanetan Étienne Jobard teknikariarekin : etienne@ehlgbai.org – 05 59 37 18 82
Oztibarreko artzaingoak lurraldea ahuldu dezaketen aldaketak ezagutzen ditu, azken hamabost urte hauetan : artzain gero eta gutiago, artzaintza-erabilpen moten aldatzea, gero eta erabilera mota gehiago, etab.
Laborantzaren egoera globalaren ondorioz, etxaldeen kopurua ttipitu da, horien izaria handitu da eta ekoizpenak intentsifikatu. Tendentzia horiek, bortuen erabilpena ahultzea eragin dute oro har.
EHLG-k Oztibarreko mendi sindikatua lagundu du mendi-diagnostika baten egiten, ibarreko bortuetan.
Ikerketa horren xedea da Mendi Sindikatak bere lana moldatzea, mendian artzaingo bizi eta dinamikoa iraunarazteko. Ibarreko artzaingoaz argazki zehatza egiteaz gain, helburua da lurraldeko laborantza proiektua garatzeko kudeaketa tresnak eta proposamenak eskaintzea.
